Türkiye Cumhuriyeti’nin kurucusu ve Milli Mücadale’nin Başkomutanı Gazi Mustafa Kemal Atatürk bundan tam 100 yıl önce bugün Akhisar’da (Pamukova) idi..
Mustafa Kemal, Milli Mücadele ve Cumhuriyet döneminde; Ankara -İzmit ve İstanbul yolculuklarında hemen her zaman modern ulaşım aracı sayılan treni tercih etmiştir.
İzmit ve Adapazarı bölgesinde, geçilen ve kısa mola verilen istasyonlar; Ankara-Eskişehir-Bilecik-Mekece, Akhisar, Geyve=Köprübaşı (sonra Ali Fuad Paşa) Doğançay, Arifiye, Sapanca, Adapazarı, Derbent ve İzmit.
Milli Mücadele’de Mustafa Kemal -Adapazarı ilişkileri, sürekli gündemde kalmıştır. Bu nedenle yöre, Gazi Mustafa Kemal Paşa nezdinde, ilgi noktası olmaya devam etmiştir. Büyük Zafer sonrası, Mustafa Kemal Paşa’nın diğer bir önemli gezisi, 16 Ocak 1923’de olmuştur. Vakit Gazetesi yazarı Naşit Hakkı (Uluğ) Akhisar, Geyve ve Arifiye gezisi hakkında, gazeteci üslubu ile şu kısa bilgileri vermektedir29:
“Akhisar: İstasyonda Paşa hazretlerini Halid Bey ile ahali istikbal etmiştir. Paşa hazretleri, Akhisar’da, mu’allimlerle sohbet etmişlerdi.
22 Eylül 1925 gezisi de büyük akisler bırakmıştır. Yolculuk yine trenle yapılmış, aynı demiryolu kullanılmıştır. Bu defa maiyette; Ticaret Vekili Ali Cenâni, Rize Milletvekili Fuad, İzmit Milletvekili İbrahim Süreyya (Yiğit), Başkâtib Tevfik, Yaverler Rusûhi, Muzaffer, Kalem-i Mahsûs Suad bulunuyordu. Kocaeli Valisi Vehbi Bey önceden trenle Sakarya kenarındaki Mekece istasyonuna gelmiş, erkânı ile Reis-i Cumhur Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya, “Hoş Geldiniz” demişti. Akhisar’da sarığını çıkartarak başına kibar bir şapka geçirmiş olan Müftizâde Hafız Rüşdi Bey de heyecanlı konuşma yaparak; “Büyük Gazi! Sen düşmanı kovdun. Bizi kurtardın. A’şarı rejiyi lağv ile bizi ihya ettin. Tekyeleri şedde ederek, bizi tarik-i hayat-ı medeniyete, milli refah ile saadete kavuşturdun” demişti Reisi-i Cumhur Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Sapanca’dan son geçişi 26 Mayıs 1938’dir.
10 Kasım 1938’de, Dolma Bahçe Sarayı’nda, vefatı, bütün yurt sathındaki gibi, Adapazarında da üzüntüye sahne olmuştur. Naşı devlet töreni ile İstanbul’dan İzmit’e taşınmış, burada trene nakledilmiştir. Program gereği birer dakikalık istasyon duruşları yapılmıştır. Derbent, Sapanca, Arifıye, Geyve, Akhisar ve Mekece’de de saygı duruşuna çok sayıda insan katılmıştı. Adapazarlılar da 16 Kasım 1938’de, Arif iye istasyonunda matem içinde, Ulu Önder’i karşıladılar. Son görevlerini yaptılar ve Ankara’ya uğurladılar. O artık, hatıraları, ilkeleri ile kalplerde yaşayacaktır.
Kaynak: Atatürk, Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi
